Τενοντίτιδα Αχίλλειου

Ο αχίλλειος τένοντας, είναι ο μεγαλύτερος και πιο ισχυρός τένοντας του ανθρώπινου σώματος.

Είναι ο κοινός τένοντας του γαστροκνημίου και υποκνημιδίου μυός ο οποίος καταφύεται στην πτέρνα (εικ.1).

Τι είναι;

Τενοντίτιδα ονομάζουμε την φλεγμονή του τένοντα, που προκαλείται λόγω αλλοιώσεων ή μικρορήξεων των ινών του (εικ.2).

Ο τραυματισμός αυτός, ανήκει στην κατηγορία των  αθλητικών κακώσεων και εκδηλώνεται σε οποιαδήποτε ηλικία με μεγαλύτερη συχνότητα σε επαγγελματίες ή ερασιτέχνες αθλητές.

Αιτία:

Υπέρχρηση κατά την άθληση και την προπόνηση (απότομη αύξηση έντασης και συχνότητας δραστηριοτήτων), σφιχτός γαστροκνήμιος  ή υποκνημίδιος μυς (από έντονη πολύωρη καθημερινή δραστηριότητα), ορθοστασία, απότομη επιστροφή σε αθλητικές  δραστηριότητες μετά από περίοδο αποχής, καθώς και η άθληση σε ανώμαλο ή ακατάλληλο έδαφος), αποτελούν  τους κυριότερους λόγους για να πυροδοτηθεί μία τέτοια φλεγμονή. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ανατομικές δυσμορφίες του άκρου πόδα (βλαισοποδία, πλατυποδία κ.α), όπως και η χρήση ακατάλληλων  παπουτσιών.

Διάγνωση/κλινικά σημεία:

Ο απεικονιστικός  έλεγχος (υπέρηχος ή μαγνητική τομογραφία) είναι χρήσιμος για  την διάγνωση.Τις πρώτες μέρες της τενοντίτιδας, στην οξεία φάση, υπάρχει εντοπισμένη ευαισθησία και έντονος καυστικός πόνος που χειροτερεύει με τις δραστηριότητες . Εντοπίζεται  2-6 cm πιο πάνω από την κατάφυση του αχίλλειου τένοντα στην πτέρνα και εμφανίζεται ακόμη περισσότερο όταν ο ασθενής σταθεί στα δάχτυλα (μύτες) του ποδιού (εικ.3). Στην τενοντίτιδα του αχίλλειου μπορεί να παρατηρηθεί  οίδημα και πάχυνση  του τένοντα.

Όταν η τενοντίτιδα έχει περάσει στη χρόνια φάση, δεν αναφέρεται πόνος, παρά μόνο  ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων. Ίσως να ψηλαφάται ανώδυνη μάζα τοπικά  ή διόγκωση του τένοντα λίγο πιο πάνω από την κατάφυση του, στην πτέρνα. Αν δεν υπάρξει σωστή αποκατάσταση της τενοντίτιδας ή δεν δοθεί η  απαραίτητη προσοχή, αναλόγως τη φάση της θεραπείας μπορεί να οδηγηθεί σε ένα χρόνιο περιστατικό με συνεχείς υποτροπές και αύξηση του κινδύνου ολικής ρήξης του τένοντα.

Θεραπεία:

Η θεραπεία της τενοντίτιδας είναι κυρίως συντηρητική, με φυσικοθεραπείες και φαρμακευτική αγωγή. Η αποτυχία ανακούφισης των συμπτωμάτων  μετά από 6 μήνες,  θα οδηγήσει σε χειρουργική επέμβαση.

Στην οξεία φάση: 

Ο κύριος στόχος της φυσικοθεραπείας είναι η ανακούφιση του πόνου και η μείωση της φλεγμονής . Το Laser Hilterapia  θα μειώσει άμεσα τον πόνο και θα βοηθήσει τη φλεγμονή επιταχύνοντας τα στάδια της επούλωσης. Θα βοηθήσουν συμπληρωματικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη  φάρμακα και παγοθεραπεία. Ήπια μάλαξη στην περιοχή θα διευκολύνει την  παροχεύτευση του οιδήματος και την αύξηση του μεταβολισμού στην περιοχή. Μπορεί να γίνει επιπλέον μια πρώιμη κινητοποίηση manual therapy των αρθρώσεων της περιοχής του άκρου πόδα, για να διατηρήσουμε την κίνηση στο πόδι, αλλά ήπια χωρίς να αναπαράγουμε πόνο και φλεγμονή στην περιοχή. Για το βέλτιστο αποτέλεσμα, ο ασθενής θα πρέπει να απέχει από αθλητικές δραστηριότητες και  να αποφεύγει  στην καθημερινότητά του να το επιβαρύνει με περιττό περπάτημα, ορθοστασία, ακόμη και φορώντας λάθος υποδήματα (δεν πρέπει  να είναι ίσιο εντελώς ή να σφίγγει την περιοχή).  Ίσως κριθεί αναγκαίο σε περιπτώσεις πολύ έντονου πόνου, να  χρησιμοποιηθούν βακτηρίες για υποβοήθηση  στη φόρτιση, ή να τοποθετηθεί περιπατητικός κηδεμόνας ή γύψινος νάρθηκας για 3-8 εβδομάδες, ώστε  στις καθημερινές δραστηριότητες να μην υπάρχει πόνος.

Υποξεία φάση: Σε αυτό το στάδιο έχει υποχωρήσει ο οξύς πόνος. Η πρόσθεση των διατάσεων στο μέχρι τώρα πρόγραμμα είναι βασική. Ήπιες  διατάσεις των οπίσθιων μηριαίων και του αχίλλειου τένοντα θα πρέπει να γίνονται 3-4 φορές τη μέρα. Αρχίζουμε ήπια ενδυνάμωση όλων των μυών του κάτω άκρου και η κινητοποίηση manual therapy τώρα γίνεται πιο δυναμική, για να κερδίσουμε το πλήρες εύρος της κίνησης των εμπλεκομένων αρθρώσεων. Μπορεί πλέον ο ασθενής  να επανέλθει σταδιακά σε όλες τις καθημερινές του δραστηριότητες, αλλά να αποφεύγει ακόμα την έντονη άσκηση και την άθληση σε σκληρές επιφάνειες , λόφους  ή ανώμαλο έδαφος. Είναι απαραίτητη η παγοθεραπεία έπειτα από κάθε καινούρια άσκηση. Ο κρουστικός υπέρηχος (shockwave) σε αυτή τη φάση της φλεγμονής, μέσω των κρουστικών κυμάτων που διοχετεύει  στην περιοχή, αυξάνει την αιμάτωση και το μεταβολισμό.

Φάση επανένταξης: Όταν η τενοντίτιδα έχει περάσει στην τελική φάση στόχος στη φυσικοθεραπεία είναι ο ασθενής να επανέλθει εντελώς σε όλες τις δραστηριότητές του. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης  συνεχίζουν να γίνονται με προοδευτική δυσκολία και στο πρόγραμμα εντάσσονται  ασκήσεις προσομοίωσης του αθλήματος που κάνει ο ασθενής.

Σε αυτή την φάση με το ισοκινητικό δυναμόμετρο δουλεύουμε  γωνιακές ταχύτητες, ανάλογες των δραστηριοτήτων του, έτσι ώστε να αυξήσουμε τις βιολογικές αντοχές των ινών του τένοντα. Ακόμα προσθέτουμε  ασκήσεις ισορροπίας  και ιδιοδεκτικότητας. Οι διατάσεις είναι απαραίτητες αλλά και η  παγοθεραπεία μετά την άσκηση έχει σημαντικό ρόλο.

Πρόληψη: 

Για να αποφευχθεί  ο τραυματισμός ή  επανατραυματισμός του αχίλλειου, θα πρέπει  να να γίνεται σωστή προθέρμανση πριν, αποθεραπεία μετά από οποιοδήποτε είδος άσκησης όπως και αρκετές διατάσεις. Τα ορθά υποδήματα που υποστηρίζουν σωστά το πόδι, είναι εξίσου σημαντικός προληπτικός παράγοντας . Έπειτα από την φυσικοθεραπεία είναι καλό να γίνει έλεγχος του πέλματος δυναμικός και στατικός με ένα πελματογράφημα, ώστε να φανούν τυχόν προβλήματα φόρτισης του πέλματος στην όρθια θέση και στη βάδιση. Έτσι, αν κριθεί αναγκαίο φτιάχνονται ειδικοί πάτοι, που τοποθετούνται στα παπούτσια για να υποστηρίζουν το πόδι σε όλες τις δραστηριότητες.

Βιβλιογραφία:

• Saltzman CL, Tearse DS. “Achilles tendon injuries” J. Am. Acad. Ortho. Surg., Sep 1998; 6: 316 – 325.Schepsis, AA, et al. 
• “Achilles Tendon Disorders in Athletes” Am. J. Sports Med., March 1, 2002; 30(2): 287 – 305.van der Linden PD, et al. 
• “Fluoroquinolones and risk of Achilles tendon disorders: case-control study” BMJ 2002;324:1306.
• Achilles tendinopathy: some aspects of basic science and clinical management. (PMID:12145112) Kader D, Saxena A, Movin T, Maffulli N. Br J Sports Med [2002]
• Achilles tendinopathy: aetiology and management. (PMID:15459257) Maffulli N, Sharma P, Luscombe KL. J R Soc Med [2004]
• Behaviour of vastus lateralis muscle-tendon during high intensity SSC exercises in vivo. (PMID:12823178) Ishikawa M, Finni T, Komi PV. Acta Physiol. Scand. [2003]
• Ankle biomechanics during four landing techniques. (PMID:11474336) Self BP, Paine D. Med Sci Sports Exerc [2001]
• Distribution of sonographically detected tendon abnormalities in patients with a clinical diagnosis of chronic achilles tendinosis. (PMID:10641001) Gibbon WW, Cooper JR, Radcliffe GS. J Clin Ultrasound [2000]
• Subcutaneous rupture of the Achilles tendon: basic science and some aspects of clinical practice. (PMID:9429005) Waterston SW, Maffulli N, Ewen SW. Br J Sports Med [1997]