Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

Τι είναι σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα;

Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα πρόκειται για συμπίεση του μέσου νεύρου στο ύψος του καρπού και συγκεκριμένα, στον καρπιαίο σωλήνα (Εικ.1).

Τι είναι καρπιαίος σωλήνας;

Ο καρπιαίος σωλήνας είναι ένας περιορισμένος, ανένδοτος οστεοϊνώδης χώρος που φυσιολογικά λειτουργεί ως ένα κλειστό διαμέρισμα (Εικ.1). Στην ουσία είναι ένα κανάλι (τούνελ)  σχηματισμένο από τον εγκάρσιο σύνδεσμο, απ’ όπου μέσα περνούν οι τένοντες και τα νεύρα της περιοχής.

Ποιες είναι οι αιτίες του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα;

Οι τένοντες του χεριού πρήζονται, συνήθως από υπερκόπωση και ασκούν πίεση στο μέσο νεύρο, αφού μειώνεται η χωρητικότητα μέσα στο κανάλι. Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα μπορεί να έχει οξεία εμφάνιση όπως, τραυματισμό, κάταγμα στον καρπό, συνθλιπτικές κακώσεις και εγκαύματα. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί ως χρόνιο σύνδρομο (συνήθως είναι ιδιοπαθές), άλλα αίτια είναι: εξωγενή όπως περίσφιξη από γύψινη επίδεση, πλάγιος σύνδεσμος σε ρήξη, σφιχτά γάντια, επαναλαμβανόμενη με δύναμη σύλληψη εργαλείων, εργαλεία που πάλλονται ή δονούνται, θέση καρπού στον ύπνο, χρήση χεριών στην καθημερινότητα και πιο ειδικά στους ποδηλάτες, στους πιανίστες  και στους κιθαρίστες, ενδογενή όπως η παρουσία αρθρίτιδας, η υπερτροφία των ελμινθοειδών μυών και τέλος η επαγγελματική έκθεση επαναλαμβανόμενη κάμψη/έκταση του καρπού, σύλληψη εργαλείων με ένταση, άβολη και αδόκιμη κάμψη του καρπού (κακή εργονομία), χρήση πληκτρολογίου και ποντικιού ηλεκτρονικού υπολογιστή και χρήση εργαλείων που προκαλούν κραδασμούς (Εικ.2).

Καταστάσεις που επηρεάζουν την ισορροπία των υγρών του σώματος η εγκυμοσύνη, η χρήση αντισυλληπτικών και η αιμοδιάλυση είναι πιθανό να προδιαθέτουν στην εμφάνιση συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα (ΣΚΣ). Το ΣΚΣ που παρουσιάζεται κατά την εγκυμοσύνη είναι διαλείπων και συνήθως έρχεται η ίαση αυτόματα μετά το τέλος αυτής.  Σύγχρονες έρευνες τέλος, δείχνουν πως η κληρονομικότητα, το φύλο (εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες), η ηλικία (πιο συχνά 18-35), η περιφέρεια του καρπού και ο δείκτης μάζας σώματος επηρεάζουν την εμφάνιση του ΣΚΣ.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα;

Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα αποτελούν ο πόνος  και η διαταραχή της αισθητικότητας δηλαδή  το μούδιασμα, το κάψιμο, η παραισθησία, οι αμμωδίες στην παλαμιαία επιφάνεια του χεριού στην περιοχή κατανομής του μέσου νεύρου, που συνήθως εντοπίζεται στον αντίχειρα, στο δείκτη και στο μέσο και ½ παράμεσο (Εικ.3), που ξυπνά τον  ασθενή κατά τη διάρκεια της νύχτας, το οποίο ανακουφίζεται από το τίναγμα των χεριών, γιατί αυξάνει την αιμάτωση του νεύρου. Τη μέρα μπορεί τα συμπτώματα να αναπαράγονται με απλές δραστηριότητες όπως το κράτημα του τηλεφώνου, το γράψιμο ή την οδήγηση. Ο πόνος μπορεί να αντανακλά και στον βραχίονα ή τον ώμο.

Υπάρχουν αρκετές δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται  με σκοπό την διάγνωση του καρπιαίου σωλήνα όπως,  ο χειρισμός Phalen, η επίκρουση (δοκιμασία Tinel), η συμπίεση καρπιαίου σωλήνα, η ηλεκτρομυογραφία κ.α.

Το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα δεν θα πρέπει να συγχέεται, με προβλήματα στον αυχένα, γι’ αυτό το σκοπό θα πρέπει να γίνεται διαφοροδιάγνωση για τον αποκλεισμό αυχενικής ριζίτιδας, με το σύνδρομο θωρακικής εξόδου,με την τενοντοθυλακίτιδα σε ρευματοειδή αρθρίτιδα κτλ.

Τους ασθενείς με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα θα μπορούσαμε να τους κατατάξουμε ανάλογα με την εμφάνιση  των κλινικών ευρημάτων στις εξής κατηγορίες: δυναμικό συμπτώματα που προκαλούνται κυρίως μετά από δραστηριότητα. Ο ασθενής είναι κατά τα άλλα ασυμπτωματικός και δεν διαπιστώνονται θετικά ευρήματα στην κλινική εξέταση, ήπιο ο ασθενής παρουσιάζει διαλείπουσα συμπτωματολογία, έχει μειωμένη αίσθηση της αφής, μεσαίας βαρύτητας συχνή εμφάνιση συμπτωμάτων, μείωση της αντίληψης δονήσεων στην περιοχή κατανομής του μέσου νεύρου, αδυναμία των μυών του θέναρος και σοβαρό η συμπτωματολογία επιμένει, υπάρχει σημαντική αύξηση ή και αδυναμία διάκρισης δύο σημείων και ατροφία των μυών του θέναρος.

Θεραπεία

Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει αρχικά να αντιμετωπίζονται συντηρητικά, εκτός εάν η εμφάνιση του συνδρόμου είναι οξεία και συνοδεύεται από τραυματισμό όπως κάταγμα του περιφερικού άκρου της κερκίδας. Η θεραπεία του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα διαφοροποιείται ανάλογα με την σοβαρότητα του συνδρόμου και με το στάδιο που βρίσκεται ο ασθενής.

Οξύ στάδιο

Στο στάδιο αυτό σε όλους  τους ασθενείς με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα θα πρέπει να τοποθετείται ο καρπός σε ουδέτερη θέση ( δηλαδή ούτε σε κάμψη ούτε σε έκταση) και θα πρέπει να αποφεύγονται οι δραστηριότητες που αναπαράγουν τα συμπτώματα του ασθενούς. Η θέση αυτή εξασφαλίζεται με χρήση προκατασκευασμένου νάρθηκα (Εικ.4) ή μη ελαστικής αυτοκόλλητης ταινίας/tape (εκτός από τα κατάγματα που απαιτείται χρήση κυκλοτερούς γύψου). Στόχος στο στάδιο αυτό είναι η αύξηση του χώρου όπου περνάει το μέσο νεύρο μέσα από τα οστάρια του καρπού ώστε να επιτευχθεί μείωση της φλεγμονής και του πόνου προσαρμόζοντας επίσης και τις καθημερινές δραστηριότητες.

Για να πετύχουμε τους στόχους μας χρησιμοποιούμε, το πρωτοποριακό laser Hilterapia με εντυπωσιακά αποτελέσματα στον περιορισμό του πόνου και της φλεγμονής  σε περιπτώσεις από δυναμικές έως και σοβαρές συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα (Εικ.5).  Η χρήση των υπερήχων και ρευμάτων TENS έχουν πολύ καλή ανταπόκριση εκτός από την σοβαρή περίπτωση που τα αποτελέσματα είναι φτωχά.  Η τοποθέτηση ειδικής ταινίας Kinesio tape είναι ικανή να επιφέρει ανακούφιση των συμπτωμάτων πόνου και φλεγμονής. Η ήπια μάλαξη των μυών της περιοχής του καρπού και του αντιβραχίου θα ήταν ευεργετική στον περιορισμό του επιφανειακού πόνου που μπορεί να εμφανίζει ένας ασθενής με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα καθώς και η λύση των επώδυνων σημείων σπασμού (trigger points) μέσα στους μυς της περιοχής. Οι παθητικές κινήσεις και οι ισομετρικές συσπάσεις στην περιοχή του καρπού πάντα χωρίς πόνο θα προσδώσουν διατήρηση κινητικότητας και δύναμης στην περιοχή. Οι τεχνικές  κινητοποίησης (manual therapy)  1ου – 2ου βαθμού στα οστά της περιοχής του καρπού θα βελτιώσουν άμεσα τα συμπτώματα, επίσης η κινητοποίηση του μέσου νεύρου μπορεί να αποτελέσει μεγάλο μας σύμμαχο στο στάδιο αυτό αρκεί να γίνεται σωστά και με σεβασμό στον νευρικό ιστό που είναι ήδη ευαισθητοποιημένος στην περίπτωση του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα.

Σε σοβαρές περιπτώσεις του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα προτείνεται έγχυση κορτιζόνης στον καρπιαίο σωλήνα και όχι στο μέσο νεύρο.

Η χειρουργική αντιμετώπιση σε σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα προτείνεται εφόσον υπάρχουν οι εξής ενδείξεις,  η ατροφία του θέναρος ή την αδυναμία των μυών του, η  αντικειμενικά διαπιστούμενη απώλεια της αισθητικότητας, η παρουσία ινιδικών δυναμικών στο ηλεκτρομυογράφημα, η παρουσία συμπτωμάτων άνω του ενός έτους παρά την εφαρμογή συντηρητικής θεραπείας. Όσον αφορά την χειρουργική τεχνική πραγματοποιείται είτε ανοιχτή είτε ενδοσκοπική αποσυμπίεση του καρπιαίου σωλήνα με περίπου τον ίδιο χρόνο αποκατάστασης και επανένταξης στις δραστηριότητες, η διαφορά τους έγγυται στο ποσοστό των επιπλοκών ( 10%-18% η πρώτη έναντι 35%  η δεύτερη σύμφωνα με μελέτες).

Υποξύ στάδιο και  Στάδιο επανένταξης

Στόχος εδώ είναι η αύξηση της κινητικότητας του νεύρου, της αιμάτωσής του, της  φυσιολογικής κίνησης των οστών του καρπού και  της ελαστικότητας των τενόντων των καμπτήρων ώστε  να έχουμε  πλήρη αποκατάσταση λειτουργικά και δυναμικά του χεριού σε όλο το εύρος των κινήσεων.

Η κινητοποίηση των οσταρίων του καρπού (manual therapy) μπορεί αν πραγματοποιηθεί σε 3ου και 4ου βαθμού πετυχαίνοντας πλήρες εύρος κίνησης του καρπού. Εξέχουσα θέση στην αποκατάσταση έχουν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης του καρπού (κυρίως των καμπτήρων μυών) και οι ασκήσεις διάτασης των μυών του καρπού. Η κινητοποίηση του μέσου νεύρου τώρα μπορεί να γίνει πιο δυναμικά από τον θεραπευτή αλλά ταυτόχρονα μπορεί να εκπαιδευτεί ο ασθενής  να αυτοκινητοποιεί το μέσο νεύρο με σκοπό την εξάλειψη των αισθητικών ενοχλήσεων (μούδιασμα, κάψιμο).

Για να επανενταχθεί ο ασθενής στις καθημερινές λειτουργίες του ή σε πιο ειδικές δραστηριότητες θα πρέπει να κάνει με καλή τεχνική και σωστή στάση, κινήσεις που προσομοιάζουν σε αυτές.

Πρόληψη

Η σωστή ενημέρωση του ασθενούς ώστε να κάνει διατάσεις σε συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες γύρω από τον καρπό και αυτοκινητοποίηση του νευρικού ιστού, προλαμβάνουν την εμφάνιση και επανεμφάνιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου  του καρπιαίου σωλήνα. Πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση των ατόμων που χρησιμοποιούν συστηματικά ηλεκτρονικό υπολογιστή, που ανταποκρίνεται σε μεγάλο κομμάτι του γενικού πληθυσμού, θα πρέπει να δίνεται έμφαση στην σωστή και εργονομική θέση των χεριών και του σώματος γενικότερα στην διάρκεια της πληκτρολόγησης και της χρήσης του ποντικιού καθώς και στην συχνή αλλαγή θέσης και διακοπή της εργασίας (Εικ.6).

Η σωστή λαβή στους ποδηλάτες και κιθαρίστες καθώς και τα διαλείμματα για διατάσεις  θα ήταν καθοριστικά στην πρόληψη του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα (Εικ.7). Είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς με σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα να εκπαιδευτούν σωστά στο πώς να διαχειρίζονται μόνοι τους το πρόβλημα τους ώστε να πάψει να είναι πια πρόβλημα και να είναι λειτουργικοί χωρίς πόνο και  περιορισμούς στην κίνηση τους.